Yer Altı Suları Ve Kaynaklar

Yer Altı Suları Ve Kaynaklar

Yer Altı Suları
Yağışlarla yeryüzüne düşen yağmur ve kar sularının, yerin altına sızarak geçirimsiz bir tabaka üzerinde toplanmasıyla yer altı suları oluşur.
Yer altı suyunun miktarını ve beslenmesini;
Yağış şekli ve yağış miktarı, bitki örtüsü, arazinin yapısı, (geçirimliliği ve gözenekliliği) belirler.
Yer altında geçirimsiz tabakalar üzerinde biriken suların üst seviyesine taban suyu seviyesi denir.
Yağış miktarının fazla olduğu yerlerde taban suyu seviyesi yüksek iken yağış miktarının az olduğu yerlerde taban suyu seviyesi düşüktür.

Kaynaklar
Yer altı sularının doğal olarak yüzeye çıktığı yere kaynak (memba, pınar, göze, eşme vb.) denir.
Kaynaklar suları sıcaklığına göre sıcak ve soğuk kaynaklar olmak üzere ikiye ayrılır.

1. Soğuk Su Kaynakları
a. Yamaç Kaynağı
Dağ ve vadi yamaçlarından yüzeye çıkan kaynaklardır. 
b. Vadi Kaynağı
Vadi tabanlarından veya akarsu yataklarından yüzeye çıkan kaynaklardır. 
c. Tabaka Kaynağı
Geçirimsiz tabaka boyunca yüzeye çıkan kaynaklardır.
d. Artezyen Kaynağı
Genellikle kıvrımlı yapılardaki senklinallerde, iki geçirimsiz tabaka arasında biriken suların yüzeye çıktığı yerlerde oluşan kaynaklardır.
Fışkırarak çıkmasının nedeni, taban suyu seviyesinin kuyu seviyesinin üzerinde olmasıdır.
e. Karstik Kaynak
Karstik bölgelerde yer altı sularının yüzeye çıktığı yerlerde oluşan kaynaklardır.
Bu kaynaklara voklüz adı da verilir.
Yer altı suları bakımından zengindir.
Karstik kaynakların en önemli özellikleri şunlardır:
Debisi yağışlı dönemde artar, kurak dönemde azalır.
Suları soğuktur.
Genellikle debileri yüksektir.
Suları bol miktarda kireç içerir.

2. Sıcak Su Kaynakları
a. Fay Kaynakları
Yer’in derinliklerine sızan suların ısınarak, fay hatları boyunca yüzeye çıkmasıyla oluşur.
Kaplıca, ılıca ya da içme adı verilen bu kaynaklar aktif fayların bulunduğu bölgelerde yaygın olarak görülür.
Fay kaynaklarının özellikleri:
Sularının sıcaklığı geldiği derinliğe göre değişir. Suları ne kadar derinden geliyorsa o kadar sıcak olur.
Hem magmatik sularla hem de yağmur sularıyla beslenir.
Debileri genellikle yıl boyunca akış gösterir.
b. Gayzer
Volkanik bölgelerde, yerin derinliklerindeki sıcak gazların etkisiyle, yeryüzüne büyük bir basınçla patlama ve fışkırma halinde çıkan kaynaklardır.
En çok görüldüğü yerler; ABD, Japonya, Meksika, Yeni Zellanda, İzlanda
Not: Türkiye’de aktif volkanik dağlar olmadığı için gayzer görülmez.