Türkiye’de Ulaşım

Türkiye’de Ulaşım

Ulaşım
İnsanların, çeşitli mal ve hizmetlerin taşınmasına ulaşım denir.
Ulaşım yollarının sıklığı, uzunluğu ve niteliği ülkelerin gelişmişliği hakkında bilgi verir.


Ulaşımı Etkileyen Doğal  Faktörler

Coğrafi Konum
Türkiye üç kıtanın (Asya, Avrupa ve Afrika) birleştiği noktada yer alır.
Bu kıtalar arasında doğal köprü konumunda olması Türkiye’nin önemini artırmıştır.
Yeryüzü Şekilleri
Türkiye’nin yüksek ve engebeli bir ülke olması ulaşımı zorlaşştırır ve yol yapım maliyetini arttırır.
Dağların genellikle doğu-batı doğrultusunda ve birbirlerine paralel uzanması nedeniyle kuzey-güney yönlü yolların yapılmasını güçleştirmiş, bundan dolayı yollar doğu-batı yönünde gelişmiştir.
Kuzey Anadolu Dağları, Toroslar ve Doğu Anadolu’nun yüksek ve engebeli olması kara ve demir yolu ulaşımını zorlaştırmıştır.
İklim
Çığ, heyelan, don olayı, kar, sis ve seller ulaşımı olumsuz yönde etkiler.
Türkiye’nin iç kesimlerindeki karasal iklim koşulları sadece karayolu ulaşımını değil, aynı zamanda havayolu ve demiryolu ulaşımını da olumsuz yönde etkilemektedir.

Ulaşımı Etkileyen Beşeri Ve Ekonomik Faktörler

Ekonomik Faaliyet Türleri (Sanayi,turizm, Tarım Vb.)Özellikle sanayinin ve ticaretin geliştiği yerlerde ulaşım ağı sıktır.
Turizm etkinliklerinin yoğun olduğu kesimlerde ulaşım zaman içinde gelişir.
Teknolojik Gelişmeler
Gelişmiş ülkelerde teknolojik gelişmelere bağlı olarak ulaşım gelişmiştir.
Örnek: Japonya’da hızlı tren, İngiltere ve Fransa arasındaki Manş Tüneli vb.
İnsan
Nitelikli iş gücünün yüksek olduğu ülkelerde ulaşım gelişmiştir.
Sermaye
Yol, tünel, köprü, liman ve havaalanı gibi tesislerin yapımı ve bakımı büyük sermaye gerektirir.
Türkiye’de ulaşımı etkileyen en önemli faktördür.


Ulaşım Yolları

A. Karayolları
Türkiye’de en yaygın olan ulaşım yoludur.
Yük taşımacılığının %70’i, yolcu taşımacılığının %95’i karayolu ile yapılmaktadır.

Marmara, Ege, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri karayolu yapımına elverişlidir ve yol yapım maliyeti azdır.
Akdeniz, Karadeniz ve Doğu Anadolu bölgeleri karayolu yapımına elverişli değildir. Bu nedenle ulaşım geçitlerle sağlanırken yol yapım maliyeti fazladır.

B. Demiryolları
Türkiye’de mevcut demiryolu ağı, yük ve yolcu taşıma kapasitesi yönünden yeterli değildir.
Yolcu ve yük taşımacılığında demiryolunun payı yaklaşık %15’tir.
İlk demiryolu hattı 1866 yılında İzmir-Aydın arasında İngilizler tarafından yapılmıştır.
Cumhuriyetin ilk yıllarında demiryolu ağının toplam uzunluğu 4.000 km’dir.
Günümüzde ise yaklaşık 8.671 km’dir.

Yer şekillerinin çok engebeli olması nedeniyle Türkiye’nin birçok yerinde demiryolu yapılmamıştır.
Bu kesimler;
Doğu Karadeniz Bölümü, Antalya ve çevresi ve Çanakkale çevresidir.
Demiryolları, karayollarına göre daha ucuz bir taşıma sistemidir.

Dünya’da Demiryolunun Geliştiği Ülkeler
Japonya, Rusya, Almanya, İngiltere, İsviçre, ABD, Fransa ve Avusturya


C. Denizyolları
Deniz ulaşımı en ekonomik ulaşım yoludur.
Bunun nedenleri;
Yol yapımı ve yenileme giderlerinin olmaması
Deniz taşıtlarının yük ve yolcu kapasitesinin fazla olması
Liman yapımı giderlerinin fazla olmasına karşın uzun süre kullanılmasıdır.
Türkiye coğrafi konum bakımından deniz taşımacılığına elverişlidir. Ancak Türkiye’de deniz ticaret filosu henüz istenilen düzeyde gelişmemiştir.
İstanbul ve Çanakkale boğazları Dünya’nın işlek denizyollarından biridir. Bu durum Türkiye’nin jeopolitik önemini artırmaktadır.

Hinterland Bir limanın ard bölgesi ile ulaşım bağlantısına denir.
İstanbul ve İzmir limanı hinterlandı en geniş olan limanlardır.

D. Havayolları
Türkiye ulaşımında payı en az olan ulaşım yoludur.
Çünkü hava ulaşımı yüksek teknoloji ve büyük sermaye gerektirir.
Türkiye’de teknik olanakları, yolcu ve yük kapasitesi en fazla olan havalimanları;
Atatürk ve Sabiha Gökçen (İstanbul)
Esenboğa (Ankara)
Adnan Menderes (İzmir)
Şakirpaşa (Adana)’da bulunmaktadır.