26 Ağustos 2013 Pazartesi

Buzulların Oluşturduğu Şekiller

Buzulların Oluşturduğu Şekiller
Kutup bölgelerinde ve yüksek dağlık arazilerde yeryüzünü şekillendiren en önemli dış kuvvettir.
Sıcaklığın yıl boyunca 0°C’nin altında olduğu alanlarda karlar yıl boyunca yerde kalır. Bu karlara toktağan (kalıcı) kar adı verilir.
Kalıcı karların başladığı seviyeye toktağan (kalıcı) kar sınırı adı verilir.
Türkiye’de matematiksel konumdan dolayı etkisi en az olan dış kuvvettir.
Kalıcı kar sınırını; enlem, bakı, karasallık belirler.
Buzul Çeşitleri
1. Takke Buzulu
Dağların yalnızca zirve kısımlarında bulunan buzullara takke buzulu denir.
2. Sirk Buzulu
Dağlardaki çukurluklarda oluşan buzullara sirk buzulu denir.
3. Vadi Buzulu
Sirk çukurlarındaki veya dağların tepesindeki buzullar büyüyerek yamaçlardan aşağıya doğru iner ve vadinin içini doldurur. Bu şekilde oluşan buzullara vadi buzulu denir.
4. Örtü Buzulu
Çok geniş alanları bir bütün olarak kaplayan buzullara örtü buzulu denir. Antarktika (13 milyon km2) ve Grönland adası (2 milyon km2) üzerinde bulunur

A. Buzul Aşınım Şekilleri
1. Sirk (Buzul Yalağı)
Dağların yüksek kesimlerinde, buzulların ilk oluşmaya başladığı yerlerdeki buzul çanaklardır.
Buzulların erimesiyle sirk çanakları suyla dolar ve sirk gölleri oluşur.
2. Buzul Vadi
Vadiler boyunca hareket eden buzullar, yamaçları ve vadi tabanını aşındırarak dik yamaçlı “U” profilli vadiler oluşturur.Buna  Buzul vadi denir.
3. Hörgüç Kaya
Dirençli ana kayaların buzullar tarafından aşındırıldıktan sonra ortaya çıkan  ve tepecik görünümünde olan kayalara Hörgüç kaya denir.
Deve hörgücünü andırdığı için bu ismi almıştır.

B. Buzul Birikim Şekilleri
Buzulların aşındırıp taşıdıkları malzemeleri erime bölgelerinde biriktirmesiyle oluşur.
1. Moren
 Buzulların tabanlarından ve yamaçlardan kopardıkları parçaları sürükleyerek eridikleri yerlerde biriktirmesiyle oluşur.
2. Drumlin
Buzulların erimesiyle önlerinde biriktirdiği materyallerin, buzullardan çıkan akarsular tarafından aşındırmasıyla oluşan küçük tepeciklerdir.
3. Sander Düzlükleri
Buzullardan çıkan akarsuların, buzulların önünde oluşturduğu ova biçimindeki düzlüklerdir.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder