Kategoriler

25 Ağustos 2013 Pazar

Rüzgârların Oluşturduğu Şekiller

Rüzgârların Oluşturduğu Şekiller
Bitki örtüsünden yoksun, kurak ve yarı kurak iklim bölgeleri ile kıyı kuşağında etkilidir.
En etkili olduğu bölgeler Çöllerdir. (Kuzey Afrika, Orta Asya, Batı Avustralya vb).
Türkiye’de En Etkili Olduğu Bölgeler: İç Anadolu Bölgesi, Güneydoğu Anadolu Bölgesi
Not: İklimin kurak veya yarı kurak olduğu, bitki örtüsünün cılız veya hiç olmadığı yerlerde en etkili dış kuvvet rüzgârlardır.
A. Rüzgâr Aşınım Şekilleri
1. Mantar Kaya
Rüzgârlar yerden kaldırdıkları ve beraberinde taşıdığı ince kum parçalarını yerden birkaç metre yükseğe kadar havalandırır ve önüne çıkan kayaların alt kısmına çarparak aşındırır.
Böylece kayaların altı daha fazla aşınır ve kayalar mantar görünümünü alır.
Mantar görünümünü alan bu şekillere mantar kaya denir.
2. Yardang
Farklı direnç gösteren tabakalardan oluşan kayaların dirençsiz kısımları, rüzgârların etkisiyle dirençli kısımlara göre daha fazla aşınır ve yardang adı verilen rüzgâr aşındırma şekilleri oluşur.
3. Tafoni
Rüzgâr aşındırması sonucunda kayalarda oluşan çukurluklara tafoni denir.
4. Şahit Kayalar
Farklı dirençteki tabakalardan oluşan kayaların dirençsiz kısımları rüzgârlar tarafından aşındırılır. Dirençli olan kısımları ayakta kalır. Bu şekillere şahit kayalar denir.
B. Rüzgâr Birikim Şekilleri
Rüzgârlar, hızının azaldığı yerlerde taşıdıkları malzemeleri biriktirir.
1. Barkan
Rüzgârların taşıdığı kumulları hilal şeklinde biriktirmesiyle oluşan şekillere barkan adı verilir.
2. Lös
Rüzgârların taşıdığı malzemeyi göl veya bataklık kenarında biriktirmesiyle oluşan şekillere lös adı verilir.
3. Kumul
Rüzgârların taşıdığı malzemeyi tepe şeklinde biriktirmesiyle oluşan şekillere kumul adı verilir.
Not: Rüzgârlar kıyıların biçimlenmesinde dolaylı etkiye sahiptir.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder