Türkiye'de Tarım

Türkiye'de Tarım
İnsanların ürün elde etmek amacıyla toprağı ekip biçme faaliyetlerine tarım denir.

Tarımı Etkileyen Faktörler
A. İklim
Yeryüzünde iklim şartlarına karşı en hassas canlı bitkilerdir.
Her tarım ürününün kendine has bir iklim isteği vardır.
1. Yağış Miktar
Yıllık 100 - 2500 mm arasındaki yağışlar tarım için elverişlidir.
Her tarım ürününün yetişebildiği yağış miktarı farklıdır.
Örnek:
Çay ve fındık gibi ürünlerin yetişebilmesi için yıllık 1500 - 2000 mm arasında yağış almaları gerekir.
Buğday ve arpa gibi ürünlerin yetişebilmesi için yıllık 400 - 500 mm arasında yağış almaları gerekir.

2. Yağış Rejimi
Tarım ürünlerinin yağış istediği ve istemediği zamanlar farklıdır.
Örnek:
Fındık ve çay gibi tarım ürünleri her mevsim yağış ister.
Buğday ve pamuk gibi tarım ürünleri ilkbahar mevsiminde yağış isterken yaz mevsiminde ise kuraklık ister.

3. Sıcaklık
Her tarım ürününün sıcaklık isteği farklıdır.
Örnek:
Elma ve üzüm gibi tarım ürünleri sıcaklığın –40°C’ye kadar düştüğü yerlerde yetişebilir.
Portakal ve zeytin gibi tarım ürünleri ise kış ılıklığı olan yerlerde yetişebilir.
Sıcaklığın fazla olduğu yerlerde tarım ürünleri daha erken olgunlaşır.

4. Yükselti
Yükseldikçe sıcaklıklar her 200 m’de 1°C azalır. Bu nedenle yerden yükseldikçe;
Tarım ürünleri azalır.
Tarım ürünlerinin olgunlaşma süresi uzar.
Not: Aynı tür tarım ürünlerinin ilk olgunlaştığı bölge Akdeniz iken son olgunlaştığı bölge Doğu Anadolu’dur.

5. Denize Göre Konum
Sıcaklık ve nemlilik isteği fazla olan tarım ürünleri kıyı kesimlerde yetiştirilirken nemlilik isteği az ve soğuğa dayanıklı olan tarım ürünleri iç kesimlerde yetiştirilir.
Örnek:
Fındık ve çay gibi ürünler kıyı kesimde yetiştirilirken, soğuğa dayanıklı ve nemlilik isteği az olan buğday, arpa, çavdar gibi tarım ürünleri iç kesimlerde yetiştirilir.

B. Toprak
Topraktaki humus, kireç, su ve minerallerin oranı tarımsal verimliliği etkiler.
Karadeniz kıyılarında yağış miktarı fazla olduğundan topraktaki tuz ve kireç oranı azdır.
İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yağış miktarının az olması, sıcaklığın ve buharlaşmanın fazla olması nedeniyle topraktaki tuz ve kireç oranı fazladır.
Dış kuvvetlerin aşındırma faaliyetleri sonucunda biriktirdikleri; alüvyal, lös ve moren toprakları verimlidir.
Volkanik sahalar bol mineral içerdikleri için verimlidir.

C. Tarım Metodu
1. İntansif (Yoğun) Tarım
Birim alandan en yüksek verim almak amaçlanmıştır.
Tarım alanlarının az buna karşın nüfus yoğunluğunun fazla olduğu gelişmiş ülkelerde uygulanan tarım metodudur.
Örnek: Japonya, İsrail, Hollanda, Belçika…
İklim koşullarından fazla etkilenmediğinden üretiminde yıldan yıla dalgalanma görülmez.
Türkiye’deki seracılık faaliyeti bu yönteme örnektir.

2. Ekstansif (Yaygın) Tarım
Tarım alanlarının geniş nüfus yoğunluğunun az olduğu ülkelerde uygulanan tarım metodudur.
Geniş alanlarda yüksek miktarda ürün elde etme amaçlanmıştır.
Daha çok gelişmekte olan ülkelerde uygulanmaktadır.
Örnek: Hindistan, Rusya, Türkiye, Çin, Arjantin…

3. Kuru (Nadas) Tarım
Yağışların yetersiz olduğu, sulama olanaklarının gelişmediği yarı kurak iklim bölgelerinde uygulanan tarım metodudur.
Toprak bir yıl ekilir, bir veya birden fazla yıl boş bırakılır.
Toprağın dinlendiği dönemlerde su toplaması ve besin maddeleri yönünden zenginleşmesi amaçlanır.
Bu uygulamada verim oldukça düşüktür.
Türkiye’de kuru tarımın en fazla olduğu bölge İç Anadolu Bölgesi iken en az olduğu bölge Karadenizdir.

Tarımda Verimi Etkileyen Faktörler
1. Sulama
Su, tarım ürünleri için en hayati faktördür.
Yağışın yetersiz olduğu sahalarda ürünlerin yeterli beslenmelerini sağlamak için sulama gereklidir.
Türkiye’nin tarımda karşılaştığı en büyük sorun sulama suyu yetersizliğidir.
Sulama sorununun çözülmesi için akarsular üzerine baraj yapılmaktadır.

Sulamanın Yaygınlaşmasıyla
Tarımda iklime olan bağımlılık azalır.
Tarımsal üretim miktarında yıldan yıla görülen dalgalanmalar azalır.
Tarım alanları her yıl kullanılabilir hale gelir.
Kuru (nadas) tarım metodu uygulaması sona erer.
Tarımsal üretimde süreklilik sağlanır.
Tarım ürünlerinin çeşidi ve üretim miktarı artar.
Tahıl tarımının yerini daha fazla gelir getiren sebze, meyve, endüstri bitkileri alır.
Yaz mevsiminin uzun sürdüğü yerlerde bir yılda birden fazla ürün alınır.
Kırdan kente olan göçler azalır.

2. Gübreleme
Verimi yükselten önemli bir etken gübredir.
Sulamayla toprak her yıl ekildiği için topraktaki mineral miktarı azalır.
Gübrelemeyle mineral takviyesi yapılarak toprağın verimi artırılır.
 
3. Tohum Islahı
Kaliteli tohumun kullanılmasıdır.
Tarımsal üretimden yüksek verim almak için kaliteli tohumun kullanılması gerekir.
Örnek:
Buğdayda daha iri taneli başak,
Tütünde daha geniş yaprak,
Domateste daha bol meyve veren tohumlar geliştirilmiştir.

4. Makine Kullanımı
Makine kullanımı toprağın zamanında sürülmesi, ekilmesi, ilaçlanması ve hasatın zamanında yapılabilmesi için önemlidir.

5. Toprak Analizi
Tarım ürünlerinin mineral ihtiyaçları farklıdır.
Yapılan analizler ile topraktaki mineraller belirlenir. Buna göre;
Hangi tarım ürününün yetiştirilmesinin daha uygun olacağı,
Hangi gübrenin ne kadar kullanılacağı,
Ne kadar suya ihtiyaç duyulacağı gibi durumlar belirlenir.

6. Zirai Mücadele
Tarım ürünleri, zararlı böcek ve otlara karşı ilaçlanarak tarımsal verim artırılır.

7. Destekleme Alım
Türkiye’de çiftçi devlet tarafından korunur.
Elverişsiz piyasa dönemlerinde çiftçinin zarar görmesini önlemek için gereken ürünlerin devlet tarafından belirlenen bir taban fiyat üzerinden satın alınmasına destekleme alım denir.
Bu alımlar, devletin tarımını teşvik ettiği ürünler için, üretimini teşvik ettiği bölgelerde uygulanır.
Örnek:
Tütün Çay Fındık vb.
Her ürün için uygulanmaz.