1. BOYUNA KIYILAR
Dağların denize paralel uzandığı kıyılarda oluşur.
Görüldüğü Yerler
Akdeniz ve Karadeniz kıyıları
En önemli özellikleri şunlardır:
Kıta sahanlığı dardır.
Kıyılarında girinti ve çıkıntı azdır.
Koy, körfez ve doğal liman sayısı azdır.
Falez sayısı fazladır.
Kıyıların gerçek uzunluğu ile kuş uçumu uzaklığı arasındaki fark azdır.
Kıyı ile iç kesimler arasındaki ulaşım zordur ve doğal geçitlerle sağlanır.
Limanlarının hinterlandı dardır.
Denizden gelen nemli hava iç kesimlere kadar sokulamaz. Bu nedenle kıyı ile iç kesimler arasında iklim farklılığı yaşanır.
Dağların denize dik uzandığı kıyılarda oluşur.
Görüldüğü Yerler
Ege kıyıları
En önemli özellikleri şunlardır:
Kıta sahanlığı geniştir.
Kıyılarında girinti ve çıkıntı fazladır.
Koy, körfez ve doğal liman sayısı fazladır.
Falez sayısı azdır.
Kıyıların gerçek uzunluğu ile kuş uçumu uzaklığı arasındaki fark fazladır.
Kıyı ile iç kesimler arasındaki ulaşım kolaydır.
Limanlarının hinterlandı geniştir.
Denizden gelen nemli hava iç kesimlere kadar sokulabilmektedir. Bu nedenle kıyı ile iç kesimler arasındaki iklim farklılığı azdır.
Akarsuların derin olarak aşındırdığı plato alanlarında deniz seviyesinin yükselip, vadilerin deniz altında kalmasıyla oluşur.
Görüldüğü Yerler
İstanbul-Çanakkale Boğazları, Haliç ve Menteşe yöresi (Muğla).
Güneybatı İrlanda, Kuzeybatı İspanya kıyıları vb.
Dağların denize paralel uzandığı kıyılarda, deniz seviyesinin yükselmesi ile dağlar arasındaki vadilerin sular altında kalmasıyla oluşur.
Denizin içinde kalan dağ ve tepeler kıyıya paralel biçimde uzanır.
Görüldüğü Yerler
Kaş (Antalya) kıyıları,
Hırvatistan’ın Adriyatik Denizi kıyıları vb.
Buzul vadilerinin deniz suları altında kalmasıyla oluşur.
Fiyort kıyılarında çok sayıda koy, körfez ve yarımada olduğundan girinti ve çıkıntı fazladır.
Görüldüğü Yerler
İskandinav Yarımadası kıyıları,
Grönland kıyıları, vb
Buzulların etkisiyle oluşan hörgüç kaya ve morenlerin deniz suları altında kalmasıyla oluşur.
Görüldüğü Yerler
Finlandiya, İsveç, Norveç kıyıları,
Şili’nin güney kıyıları vb.
Not: Türkiye, Orta Kuşak’ta yer aldığından Türkiye’de fiyort ve skyer tipi kıyılar görülmez.
Okyanus akıntılarının akarsu ağzını aşındırması ile oluşur.
Özellikle okyanuslara dökülen akarsuların ağızlarında haliç oluşumu gözlenir.
Gelgit genliği sonucunda kıyı çizgisinin yer değiştirmesiyle Watt tipi kıyılar oluşur.
İç denize kıyısı olan ülkelerde gelgit genliği az olduğundan Haliçli ve Watt tipi kıyılar oluşmaz.
Görüldüğü Yerler
İngiltere, Almanya, Fransa, Hollanda vb.
Not: Türkiye’nin okyanusa kıyısı olmadığı için, Türkiye’de haliç ve watt tipi kıyılar görülmez.
Akarsu vadileri deniz ilerlemesiyle sular altında kalır.
Buralarda koy ve körfezlerin önlerinin setlerle kapanmasıyla liman tipi kıyılar oluşur.
Görüldüğü Yerler
Ukrayna kıyıları
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder